India: De opkomst van een belangrijke economische en geopolitieke speler in een context van problematische structurele risico’s

Vertragend economisch momentum op de korte termijn, sterke groeivooruitzichten op de lange termijn

Sinds het einde van de COVID-19-pandemie is India teruggekeerd naar een snel groeitraject en schommelt het rond een gemiddelde van iets meer dan 7%. Dat is het hoogste percentage onder de grootste economieën ter wereld. Onlangs zijn de vooruitzichten licht naar beneden bijgesteld en heeft het IMF voor de komende jaren een reële bbp-groei van +6,5% voorspeld. De economie is sinds vorig jaar merkbaar vertraagd als gevolg van de afnemende consumentenvraag en binnenlandse investeringen. Om deze economische tegenwind te compenseren, overweegt het nieuwe hoofd van de Reserve Bank of India (RBI, de centrale bank van India) om de rente te verlagen en de Indiase roepie zonder tussenkomst te laten zweven en zo de export te stimuleren. Deze beleidsveranderingen kunnen de overgewaardeerde roepie echter verder van zijn historisch dieptepunt ten opzichte van de Amerikaanse dollar brengen en de inflatiedruk nog meer aanwakkeren. Inflatie, en dan vooral voor voedsel, blijft een hardnekkig probleem in India. Aangezien India een derde van zijn energiebehoefte importeert, kan de inflatie (5,2% afgelopen december) weer dichter bij de bovengrens van de inflatiedoelstelling van 6% komen en zo de kosten van het levensonderhoud verhogen, wat het monetaire beleid dan weer bemoeilijkt. De depreciatiedruk op de roepie en hogere inflatie kunnen ook een impact hebben op het risico van ondernemingsklimaat (momenteel in categorie C/G).
 

Afgezien van deze zorgen voor de korte termijn blijven de vooruitzichten voor de Indiase economie veelbelovend. De enorme binnenlandse markt, de stimulans van de regering voor de productiesector (met een focus op zelfvoorziening en ambitieuze exportdoelen), de dynamische IT-dienstensector en een ondernemingsvriendelijke regering zijn sterke factoren achter de rooskleurige economische vooruitzichten van India. 

Bovendien is de bankensector, die nog niet zo lang geleden een grote zwakte van het land was, gesaneerd en steviger verankerd nadat de crisis rond dubieuze leningen werd aangepakt.

Solide betalingsbalans en gematigde buitenlandse schuld

De Indiase betalingsbalans is goed en wordt ondersteund door de gediversifieerde export en stabiele overdrachten van mensen werkzaam in het buitenland (momenteel rond 15% van de ontvangsten op de lopende rekening, waarmee India met voorsprong de meeste overdrachten ter wereld ontvangt). Er is wel een klein tekort op de lopende rekening van naar verwachting 1,1% van het bbp in boekjaar 2024. Dat tekort wordt volledig gefinancierd door de instroom van investeringen en zal de komende jaren naar verwachting geleidelijk toenemen, met name door de sterke stijging van de invoer van kapitaalgoederen als gevolg van de voorspelde toename van directe buitenlandse investeringen. In deze aantrekkelijke bestemming voor wat betreft diversificatie van de wereldwijde toeleveringsketens zijn buitenlandse handel en investeringen een belangrijk onderdeel van de strategie van de regering om de toekomstige economische activiteit de stimuleren. Daarom zal de regering actief blijven zoeken naar nieuwe vrijhandels- en investeringsovereenkomsten op bilateraal niveau, zoals met de EU bijvoorbeeld. Ondertussen hebben de robuuste export en instroom van investeringen een positieve impact op de liquiditeit van India. Vorig jaar dekten de deviezenreserves meer dan zeven maanden import, wat een comfortabel niveau is en de reden achter de aanhoudend sterke beoordeling van 2/7 voor het politieke risico op de korte termijn. Ook wat betreft de buitenlandse schuld is de situatie gezond. Volgens de Wereldbank bedroegen de buitenlandse schuld en schuldendienst in 2023 respectievelijk minder dan 20% van het bbp en 10% van de ontvangsten op de lopende rekening. Deze aspecten zouden op de (middel)lange termijn binnen de perken moeten blijven en de macro-economische sterke punten zullen er naar verwachting toe bijdragen dat het politieke risico op de (middel)lange termijn voor India een stabiele en goede rating van 3/7 behoudt.

Structurele zwakke punten maken de toekomst uitdagender

De overheidsfinanciën zijn een aanhoudend probleem. Zo zijn er permanent grote begrotingstekorten van meer dan gemiddeld 8% van het bbp in de boekjaren 2014-2023 en naar verwachting meer dan 7% in de komende jaren waardoor de staatsschuld hoog blijft. De staatsschuld zal in boekjaar 2024 naar verwachting uitkomen op 83,4% van het bbp of 390% van de overheidsinkomsten. Dat is het hoogste niveau in 20 jaar en zal op de (middel)lange termijn waarschijnlijk slechts licht dalen. De staatsschuld is echter voornamelijk binnenlands, wat de risico’s beperkt. Het feit dat rentebetalingen nog steeds een kwart van de overheidsinkomsten opslokken, beperkt de overheidsuitgaven. Sinds premier Modi in 2014 aan de macht kwam, heeft hij de bestaande sociale uitkeringen sterk uitgebreid naar een groter aantal mensen en zo het gebruik van technologie voor elektronisch betalingsverkeer met succes verhoogd. Zijn grootschalige welvaartsprogramma’s vormen een populaire pijler van zijn bewind. Maar hoewel geldoverdrachten een rol spelen bij grote inkomensongelijkheid en armoede hebben hun belang en blijvende aanwezigheid de afhankelijkheid ervan vergroot voor de begunstigden en de fiscale druk nog doen toenemen in een context van zwakke overheidsfinanciën. Bovendien zijn ze geen oplossing voor structurele problemen, in het bijzonder de onvoldoende overheidsinvesteringen in de gezondheidszorg en het gebrek aan jobs – de jeugdwerkloosheid is bijzonder hoog – die beide van invloed zijn op India’s demografische dividend, consumptie en bbp-groei.

Ook andere risico’s vertroebelen de vooruitzichten, van toegenomen sociale spanningen onder Modi’s hindoe-centrische bewind tot klimaatverandering. De toenemende natuurrampen en waterproblemen zijn de meest in het oog springende risico’s in het dichtstbevolkte land ter wereld waar landbouw de belangrijkste bron van inkomsten en werkgelegenheid is voor het grootste deel van de bevolking.

Politieke stabiliteit onder het lange leiderschap van Modi

India heeft baat bij de politieke stabiliteit en continuïteit in het beleid. Afgelopen voorjaar wonnen premier Modi en zijn BJP-partij de algemene verkiezingen opnieuw waardoor hij voor een derde opeenvolgende termijn van vijf jaar premier kan zijn. Hoewel zijn overwinning zijn blijvende populariteit in de verf zette, boekte hij eigenlijk maar een bescheiden succes en verloor hij terrein aan de grote ‘INDIA’-oppositiecoalitie. Het verlies van een parlementaire meerderheid dwong zijn NDA-regeringsalliantie bovendien om een coalitie aan te gaan met twee kleinere bondgenoten, maar het is onwaarschijnlijk dat deze nieuwe kwetsbaarheid in vergelijking met de laatste tien jaar de beleidsvorming al te veel zal beïnvloeden. In de toekomst kan de combinatie van een onstabiele INDIA-coalitie en de sterke politieke machine van de BJP ervoor zorgen dat de regeringspartij ook na het einde van de carrière van de 74-jarige Modi de macht behoudt.

Een leider van het Globale Zuiden en een behendig buitenlands beleid in een ONSTABIELE nieuwe wereldorde

In een verschuivende wereldorde wil de Indiase democratie zich positioneren als leider van het Globale Zuiden in concurrentie met China. Tegelijkertijd wil het land zijn historische ongebonden positie behouden door slim de kaart van de onafhankelijkheid te trekken. Daarom zal India naar verwachting met succes blijven navigeren tussen de geo-economische blokken. Aan de ene kant door goede betrekkingen te onderhouden met het Westen, wat economische en veiligheidsvoordelen biedt in het natuurlijke verzet van het land tegen de regionale en mondiale ambities van China. Aan de andere kant door zijn rol te versterken als verdediger van de rechten en belangen van ontwikkelende en opkomende landen. Het zal proberen dat te bereiken via mondiale klimaatbesprekingen en BRICS, en door de handel uit te breiden met het gesanctioneerde Rusland bijvoorbeeld, dat snel India’s belangrijkste olieleverancier is geworden terwijl het vóór de oorlog in Oekraïne bijna niets leverde. De bilaterale betrekkingen met Pakistan zijn gestabiliseerd en die met China opgewarmd. Dat blijkt uit de afgenomen spanningen sinds afgelopen oktober, toen India en China overeenkwamen om militaire patrouilles uit te voeren langs hun betwiste Himalayagrens. Deze positieve dooi zou echter slechts tijdelijk kunnen zijn aangezien de assertiviteit van China in de regio naar de toekomst zal toenemen en omdat de twee landen op een heel andere manier naar de wereldorde kijken. Wat de VS betreft, zouden de sterke banden tussen Indiase en Amerikaanse leiders de bilaterale samenwerking verder moeten doen groeien. Maar aangezien de Amerikaanse president Trump erop aandringt om hogere invoertarieven te heffen op handelsoverschotten, moet India zich mogelijk verbinden tot het verhogen van militaire aankopen van de VS en het verlagen van de invoertarieven op bepaalde Amerikaanse producten.

Analist: Raphaël Cecchi – r.cecchi@credendo.com