Filipijnen: Economie in een goede positie om tegenwind het hoofd te bieden

Naar de resterende maanden van het jaar toe zal de Filipijnse economie vermoedelijk beginnen te vertragen. Zowel op binnenlands als buitenlands vlak is er tegenwind te verwachten. Toch zou de economie, na de goede prestaties tussen midden 2021 en het eerste kwartaal van dit jaar, sterk moeten blijven. Na de zwaarste recessie in de geschiedenis (-9,5%) in 2020 omwille van de COVID-19-pandemie, kwam in 2021 een geleidelijk herstel (+5.7%), gevolgd door een versnelling vorig jaar (+7,6%). De uitdovende pandemie en het opheffen van de mobiliteitsbeperkingen deden de privévraag en de investeringen opnieuw aantrekken.

Net als voor de Zuidoost-Aziatische buurlanden zijn de vooruitzichten voor dit jaar minder rooskleurig. De verklaring hiervoor is te vinden in de wereldwijde economische vertraging, de afzwakkende binnen- en buitenlandse vraag (met een weerslag op de export van afgewerkte producten, in het bijzonder van elektronica) en de toegenomen geopolitieke spanningen. In het kader van het overheidsprogramma 'Build Better More' (2022-2028) lopen infrastructuurprojecten die de globaal negatieve trend in de regionale en de mondiale handel mogelijk helpen afbuigen. Hetzelfde geldt voor de aantrekkende Chinese vraag, meer bepaald wat het toerisme betreft. De ondersteuning hiervan dient echter nog geconcretiseerd te worden. Door de hoge mondiale onzekerheid zou de (nochtans steeds hoge) reële bbp-groei, 6% dit jaar, wel eens kunnen dalen en daarmee dichter bij zijn potentieel komen te liggen. Na een stijging van de inflatie in 2022 tot 8,1% (het hoogste cijfer van de vijf grootste economieën in Zuidoost-Azië) is het mogelijk dat deze door een economische vertraging weer omlaaggaat, ondanks de aanhoudende inflatie van de voedsel- en de brandstofprijzen. Sinds februari nam de inflatie immers lichtjes af (+6,6% in april) en tegen het einde van het jaar zou ze dichter komen te liggen bij het inflatieplafond dat de regering vooropgesteld heeft (4%). Dit zou het einde betekenen van de bijkomende maatregelen voor een monetaire verkrapping – zoals te zien in de grafiek hieronder bleef de officiële rente van de centrale bank (in het oranje) in mei stabiel op 6,25%, op hetzelfde ogenblik dat de inflatie daalt – zeker als we rekening houden met de evolutie van de peso. Tot nog toe is de munt dit jaar stabiel gebleven ten opzichte van de Amerikaanse dollar. Verscheidene factoren kunnen hiertoe verder bijdragen. Zo zal de peso vermoedelijk minder neerwaartse druk te verwerken krijgen als er een einde zou komen aan de renteverhogingen in de VS. Door de oorlog in Oekraïne en de gevolgen ervan op de importkosten liep het tekort op de lopende rekening fel op. Omwille van de dalende importprijzen voor grondstoffen en de stabiele geldovermakingen van migrerende werknemers, die meer dan 20% van de ontvangsten op de lopende rekening uitmaken, zal dit tekort nu verkleinen (van 4,4% van het bbp in 2022 tot vermoedelijk 2,5% dit jaar). Ook daar zal de peso zijn voordeel bij doen.

Hoewel de omgeving uitdagend is, bieden de gezonde macro-economische fundamenten en het bankensysteem van de Filipijnen stevige buffers om externe schokken op te vangen. De liquiditeit is sterk, de deviezenreserves robuust (ruim 6 maanden aan importdekking) en de buitenlandse kortetermijnschuld eerder laag. Gelet op de verstrakking van de mondiale monetaire voorwaarden zijn de buitenlandse schuldratio en de schuldendienst bovendien toereikend. Dat helpt om het financieel risico van de Filipijnen beperkt te houden. Als het aankomt op de overheidsfinanciën is de situatie minder florissant. Door aanzienlijke begrotingstekorten en overheidssteun tijdens de pandemie steeg de overheidsschuld met 20 procentpunten, van 37% van het bbp in 2019 tot 57,5% in 2022. Op de middellange termijn verwachten we evenwel enige stabilisatie. Het moet gezegd, onder zowel president Ferdinand Marcos jr., als onder zijn voorganger, Rodrigo Duterte, werden de continuïteit van het overheidsbeleid, een behoedzaam management en een investeerdersvriendelijke houding steeds als maatstaf gehanteerd. Dat zorgt voor een hoge mate aan vertrouwen van de zakenwereld en de markt in het land. Desalniettemin is het afwachten of de huidige regering de teloorgang van de rechtsstaat, van de burgerrechten en van het anticorruptiebeleid onder het bewind van Duterte ongedaan kan maken. Afgelopen februari waren de Filipijnen een van de laatste leden om het ‘RCEP’ (Regional Comprehensive Economic Partnership) te ratificeren, een vrijhandelsovereenkomst tussen 15 lidstaten van Azië en de Stille Oceaan, waaronder China. Op 2 juni werd het akkoord van kracht. Daarmee moet de regionale handel een boost krijgen en het land aantrekkelijker worden voor investeringen.

Wat het defensiebeleid evenwel betreft, is er heel wat gewijzigd tussen de twee presidenten. Duterte had een sterkere band met China opgebouwd en probeerde het land te distantiëren van de VS. Marcos jr. daarentegen gaat voor een evenwichtigere benadering. Sinds hij aan de macht is, haalt hij op veiligheidsvlak de banden met bondgenoot VS actief aan. Tegelijkertijd nam ook de rivaliteit tussen de VS en China toe, waardoor de spanningen rond enkele betwiste eilanden en tussen Filipijnse en Chinese schepen in de Zuid-Chinese Zee opliepen. Ondertussen blijft Manilla wel goede handelsbetrekkingen onderhouden met Peking. Mettertijd zouden die echter geschonden kunnen raken. Verantwoordelijk hiervoor zijn de toenemende spanningen op zee, des te meer omdat de VS en de Filipijnen, tot China’s grote ongenoegen, gezamenlijke maritieme patrouilles plannen voor later dit jaar. Een ander risico is afkomstig van de klimaatverandering. In Zuidoost-Azië zijn de Filipijnen het meest blootgesteld aan extreme natuurrampen. We hebben het dan voornamelijk over meer vernietigende tyfoons en nog hogere temperaturen. De toekomstige economische prestaties zullen hoogstwaarschijnlijk een invloed ondervinden van de stijgende frequentie en intensiteit van deze weersomstandigheden.

Naar de toekomst toe bevinden Credendo’s risicoclassificaties zich tussen goed en matig. Momenteel ziet het ernaar uit dat deze stabiel zullen blijven.

Analist: Raphaël Cecchi – r.cecchi@credendo.com